class NoSQL Nedir? extends Post
@created_at(
"2025-01-14 12:35"
)
@tag(
"nosql"
)
NoSQL, geleneksel **relational database management systems (RDBMS)** ile karşılaştırıldığında, daha esnek bir veri saklama ve yönetim modeli sunan veritabanı sistemlerini ifade eder. “NoSQL” terimi genellikle “Not Only SQL” anlamına gelir, yani SQL’in yerine geçmekten ziyade, SQL’e bir alternatif sunar. NoSQL, özellikle büyük veri, gerçek zamanlı uygulamalar ve esneklik gerektiren sistemlerde yaygın olarak kullanılır.
---
### **NoSQL’in Temel Özellikleri**
1. **Esnek Veri Modeli**:
- Geleneksel veritabanlarında olduğu gibi sabit bir şema gerektirmez.
- JSON, BSON, XML gibi formatlarda veri saklayabilir.
2. **Yatay Ölçeklenebilirlik**:
- Daha fazla işlem gücü gerektiğinde, sunucular yatay olarak eklenebilir.
- Büyük veri işleme ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmıştır.
3. **Yüksek Performans**:
- Okuma ve yazma işlemlerinde hızlıdır.
- Özellikle büyük veri setlerinde etkili sonuçlar verir.
4. **Dağıtık Yapı**:
- Veriler birden fazla sunucuya dağıtılarak yüksek erişilebilirlik ve hata toleransı sağlanır.
---
### **NoSQL Veritabanı Türleri**
NoSQL veritabanları, farklı kullanım senaryolarına göre dört ana kategoride sınıflandırılır:
1. **Doküman Tabanlı Veritabanları**:
- Veriler, genellikle JSON veya BSON formatında saklanır.
- Esnek yapısıyla, değişen veri gereksinimlerine kolayca uyum sağlar.
- **Örnekler**: MongoDB, CouchDB.
2. **Anahtar-Değer (Key-Value) Veritabanları**:
- Veriler, bir anahtar ve ona ait bir değer olarak saklanır.
- **Örnekler**: Redis, DynamoDB.
3. **Graf Veritabanları**:
- Veriler, düğüm (node) ve kenar (edge) yapısında saklanır ve karmaşık ilişkileri modellemek için kullanılır.
- **Örnekler**: Neo4j, ArangoDB.
4. **Sütun Tabanlı Veritabanları**:
- Veriler, satır yerine sütun bazlı olarak saklanır. Bu, büyük veri analitiklerinde verimliliği artırır.
- **Örnekler**: Cassandra, HBase.
---
### **NoSQL’in Avantajları**
- **Esneklik**: Değişen veri yapılarına kolayca uyum sağlar.
- **Büyük Veri Desteği**: Petabaytlarca veriyi işlemek üzere tasarlanmıştır.
- **Hızlı Geliştirme**: Veri modeli üzerinde sabit bir şema olmadığı için geliştirme süreci daha hızlıdır.
- **Yatay Büyüleme**: Daha fazla sunucu eklenerek ölçeklenebilir.
---
### **NoSQL’in Dezavantajları**
- **ACID Desteğinin Eksikliği**: Geleneksel veritabanları kadar tam ACID desteği sunmaz.
- **Karmaşık Sorgular**: Bazı NoSQL veritabanları, SQL kadar güçlü sorgu dillerine sahip değildir.
- **Standart Eksikliği**: Her NoSQL veritabanının kendine has bir yapısı vardır.
---
### **NoSQL ile SQL Arasındaki Farklar**
| **Özellik** | **SQL Veritabanları** | **NoSQL Veritabanları** |
|--------------------------|--------------------------------|--------------------------------|
| **Şema** | Sabit şema gerektirir | Esnek şema sunar |
| **Veri Saklama** | Tablolar ve satırlarla çalışır | Doküman, anahtar-değer vb. |
| **Performans** | Karmaşık sorgular için iyidir | Hızlı okuma/yazma performansı |
| **Ölçeklenebilirlik** | Dikey (donanım artışı) | Yatay (sunucu artışı) |
| **ACID Uyumluluğu** | Tam destek sunar | Kısmen desteklenir |
---
### **NoSQL’in Kullanım Alanları**
- **Gerçek Zamanlı Uygulamalar**: Chat sistemleri, online oyunlar.
- **Büyük Veri Analitiği**: Sosyal medya veri analizi, IoT cihazlarından gelen veriler.
- **E-ticaret**: Ürün katalogları, küllanıcı öneri sistemleri.
- **IOT (Nesnelerin İnterneti)**: Sensör verilerinin saklanması ve analizi.
---
### **Sonuç**
NoSQL veritabanları, esnek veri modelleri, büyük veri işleme kapasiteleri ve yatay ölçeklenebilirlikleriyle öne çıkar. Ancak, geleneksel SQL veritabanları kadar standart ve karmaşık sorgu yeteneklerine sahip olmadıkları için, her projeye uygun olmayabilir. Doğru veritabanı sistemini seçmek, uygulamanın özelliklerine ve gereksinimlerine bağlıdır.