class Yazılım Geliştirme için Bilinmesi Gereken Terimler extends Post

@created_at( "2025-03-11 20:49" ) @tag( "yazılım geliştirme" )
### Temel Kavramlar 1. **API (Application Programming Interface)**: Uygulama programlama arayüzü. Yazılımlar arasında veri ve işlev paylaşımını sağlayan araçlardır. Örneğin, hava durumu verilerini çeken bir uygulama, bir API aracılığıyla güncel verilere ulaşır. 2. **MVP (Minimum Viable Product)**: Minimum Uygulanabilir Ürün. Bir ürünün, en temel işlevselliğe sahip ve test edilebilir en basit sürümüdür. Geri bildirim almak için erken aşamada piyasaya sürülür. 3. **UX/UI (User Experience / User Interface)**: Kullanıcı deneyimi ve kullanıcı arayüzü. UX, kullanıcıların bir yazılımla etkileşimini; UI ise bu etkileşimi mümkün kılan görsel ve işitsel tasarımları ifade eder. ### Yazılım Geliştirme ve Tasarım Prensipleri 4. **Agile**: Esnek yazılım geliştirme metodolojisidir. Kısa döngülerle (iteration) çalışarak sürekli iyileştirme ve hızlı geri bildirim hedeflenir. 5. **Scrum**: Agile metodolojisinin bir türüdür. Takımın belirli süre (sprint) içinde hedeflere ulaşmasını sağlayan bir çerçevedir. 6. **TDD (Test-Driven Development)**: Test Odaklı Geliştirme. Yazılımın işlevselliğini test etmek için önce testler yazılır, ardından kod bu testleri geçecek şekilde geliştirilir. 7. **Unit Test**: Yazılımın en küçük parçalarını test etmek için kullanılır. Örneğin, bir hesap makinesinin toplama fonksiyonunun doğruluğunu test etmek gibi. 8. **Refactoring**: Kodun işlevselliğini değiştirmeden, okunabilirliğini ve verimliliğini artırmak için yeniden düzenlenmesidir. 9. **KISS (Keep It Simple, Stupid)**: "Basit tut, aptal olma" prensibi. Kodun gereksiz karmaşıklıklardan arındırılarak sade ve anlaşılır olması gerektiğini savunur. 10. **DRY (Don’t Repeat Yourself)**: "Kendini tekrarlama" ilkesi. Aynı işlevin kod içerisinde tekrar tekrar yazılmasını önlemek ve yeniden kullanılabilir bileşenler oluşturmak hedeflenir. 11. **Singleton Pattern**: Yazılım tasarım deseni. Bir sınıfın yalnızca tek bir örneğinin (instance) oluşturulmasını sağlar. ### Versiyon Kontrol ve CI/CD 12. **Version Control (VCS)**: Sürüm kontrol sistemi. Yazılım geliştirme sürecinde kod değişikliklerini takip etmeye ve sürümleri yönetmeye yarar. Örneğin: Git. 13. **CI/CD (Continuous Integration/Continuous Delivery)**: Sürekli entegrasyon ve sürekli teslimat. Yazılım güncellemelerinin otomatik testlerden geçerek hızla kullanıma sunulmasını sağlar. ### Veritabanları ve Veri Yönetimi 14. **SQL/NoSQL**: SQL, ilişkisel veritabanlarında verileri tablo biçiminde saklar. NoSQL, yapılandırılmamış veya yarı yapılandırılmış veriler için kullanılır (örneğin: MongoDB). 15. **Big Data**: Çok büyük ve karmaşık veri setlerini toplamak, işlemek ve analiz etmek için kullanılan yöntemlerdir. 16. **Caching**: Verilerin geçici olarak saklanması. Sık kullanılan verilere hızlı erişim sağlamak için kullanılır. ### Mimariler ve Altyapılar 17. **Monolithic Architecture**: Tek parça mimari. Uygulamanın tüm bileşenlerinin birlikte çalıştığı, sıkı sıkıya bağlı olduğu bir yapı. 18. **Microservices**: Mikro servis mimarisi. Bir uygulama, birbirinden bağımsız çalışabilen küçük hizmetlerden (services) oluşur. 19. **Cloud Computing**: Bulut bilişim. Verilerin ve uygulamaların fiziksel sunucular yerine internet üzerinden yönetilmesi ve erişilmesi. 20. **Docker**: Konteyner teknolojisi. Uygulama ve bağımlılıklarını bir arada paketleyerek farklı ortamlarda sorunsuz çalışmasını sağlar. 21. **DevOps**: Yazılım geliştirme ve operasyon ekiplerini entegre ederek süreçleri hızlandıran ve otomasyon sağlayan bir kültür ve uygulama seti. 22. **Concurrency**: Aynı anda birden fazla işlemin yürütülmesi. Özellikle çok iş parçacıklı (multithreading) sistemlerde önemlidir. ### Güvenlik ve Yetkilendirme 23. **OAuth**: Üçüncü taraf uygulamalara kullanıcının kimlik bilgilerini paylaşmadan erişim yetkisi sağlamak için kullanılan bir protokoldür. Örneğin, bir uygulamaya Google hesabınızla giriş yapmak. 24. **RESTful API**: Representational State Transfer prensiplerine dayalı web servisleri. HTTP protokolünü kullanarak veri transferi sağlar. 25. **Blockchain**: Dağıtık bir veri tabanı teknolojisi. Merkezi olmayan yapısıyla özellikle kripto para birimlerinde kullanılır. --- ## Bilinmesi Gerekenler - **Kod Okunabilirliği**: Bir yazılımcının yazdığı kodun başka bir yazılımcı tarafından kolayca anlaşılabilir olması. - **Versiyon Kontrol Pratikleri**: Git gibi araçları kullanarak kod değişikliklerini takip etmek ve gerektiğinde önceki sürümlere dönebilmek. - **Performans Optimizasyonu**: Uygulamanın hızını ve verimliliğini artırmak için kullanılan yöntemler. - **Güvenlik Farkındalığı**: Yazılım geliştirme sırasında güvenlik açıklarını önlemek ve güvenli kod yazma alışkanlıkları kazanmak. - **Dokümantasyon**: Kodun ve sistemlerin nasıl çalıştığını açıklayan belgeler hazırlamak. Bu temel kavramlar ve prensipler, bir yazılımcının yazılım geliştirme sürecinde karşılaşabileceği en önemli noktaları kapsar. Her biri hakkında daha detaylı bilgi ve örnekler eklemek istersen, birlikte daha derine inebiliriz!